Spraakontwikkeling staat centraal in het voorschools onderwijs. Het is coherente spraak die de communicatieve functie van de taal realiseert en het niveau van mentale ontwikkeling van het kind bepaalt. Er zijn een aantal kenmerken in de ontwikkeling van spraak bij jonge kinderen.
Kenmerken van de ontwikkeling van spraak in de voorschoolse kindertijd
De ontwikkeling van de spraak van het kind vindt gelijktijdig plaats met de ontwikkeling van het denken en wordt geassocieerd met de complicatie van activiteiten en communicatie met mensen in de buurt. Stemreacties bij kinderen van het eerste levensjaar vormen een voorbereidende fase in de ontwikkeling van spraak. Vanaf drie maanden begint het kind de geluiden te herhalen die hij hoorde: neuriën ("khy", "gy", "ahy"), neuriën (zingt klinkers ("ah-ah", "uh-eh").
Vanaf de tweede helft van het jaar verschijnt er gebrabbel ("ba-ba-ba", "ma-ma-ma", "cha-cha-cha"). Brabbelen wordt al gecontroleerd door het gehoor van de baby. Een volwassene moet ervoor zorgen dat het kind de voorgestelde geluiden kan herhalen. Vanaf deze leeftijd zal imitatie het belangrijkste middel worden om spraak onder de knie te krijgen.
Tegen het einde van het eerste jaar verschijnen lettergrepen in de spraak van het kind, samen uitgesproken - woorden. Op de leeftijd van één moet de baby ongeveer 10 woorden kunnen spreken (inclusief eenvoudige: "av-av", "du-du", enz.). In eerste instantie heeft een apart woord de betekenis van een zin voor een kind. Deze periode duurt maximaal ongeveer anderhalf jaar. Dan beginnen kinderen zinnen van twee woorden te gebruiken en later zinnen van drie woorden.
De spraak van een jong kind is fragmentarisch, bevat naast woorden gebaren, gezichtsuitdrukkingen, klanknabootsing. Geleidelijk wordt de spraak coherenter. Frequentere en verschillende communicatie van het kind met volwassenen en leeftijdsgenoten schept gunstige voorwaarden voor de ontwikkeling van spraak (woordenschat breidt uit).
Kinderen van drie jaar beginnen net het vermogen onder de knie te krijgen om hun gedachten coherent uit te drukken, dialogische spraak wordt voor hen beschikbaar (antwoorden op vragen). Peuters maken nog steeds veel fouten bij het maken van een zin.
In de middelbare voorschoolse leeftijd heeft de activering van de woordenschat een enorm ontwikkelingseffect. Het kind begint bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden te gebruiken in spraak. De eerste conclusies en generalisaties verschijnen. Het kind gebruikt vaak bijzinnen, er verschijnen bijzinnen (“Ik verstopte de auto die mijn vader kocht”).
Op deze leeftijd geven kinderen er de voorkeur aan om vragen kort te beantwoorden. Vaak gebruiken ze, in plaats van zelf het antwoord te formuleren, de vraagstelling bevestigend. De structuur van de spraak is nog niet helemaal perfect (vaak beginnen zinnen met voegwoorden: "omdat", "wanneer"). Kinderen kunnen kleine verhaaltjes samenstellen uit een foto, maar vaker kopiëren ze het model van een volwassene.
Bij oudere kleuters bereikt de spraakontwikkeling een vrij hoog niveau. Kinderen kunnen een vraag formuleren, de antwoorden van hun kameraden corrigeren en aanvullen. Het vermogen om het hoofd van het secundaire te onderscheiden, verschijnt. Het kind verzint al vrij consequent beschrijvende en plotverhalen. Het vermogen om in een verhaal je emotionele houding ten opzichte van de beschreven verschijnselen of objecten over te brengen, is nog niet voldoende ontwikkeld.
Taken van het aanleren van coherente spraak
Jonge kinderen wordt geleerd verzoeken in woorden uit te drukken, vragen van volwassenen te beantwoorden ("Wie is dit?", "Wat is hij?", "Wat is hij aan het doen?"). Ze worden ook aangemoedigd om zich bij verschillende gelegenheden vaker tot volwassenen en leeftijdsgenoten te wenden.
Op een jongere voorschoolse leeftijd moet het kind worden opgevoed met de behoefte om indrukken te delen, te praten over wat hij heeft gedaan. Het is ook noodzakelijk om de gewoonte aan te kweken om eenvoudige vormen van etiquette te gebruiken (zeg hallo, zeg vaarwel, dank, verontschuldig je).
In de middelbare voorschoolse leeftijd leren kinderen vragen te beantwoorden en te stellen. Ze ondersteunen de wens om te vertellen over wat ze hebben gezien en ervaren. In dit ontwikkelingsstadium gaat de ontwikkeling van de etiquetteregels door (je moet het kind leren de telefoon op te nemen, gasten te ontmoeten, het gesprek van volwassenen niet te verstoren).
Op oudere voorschoolse leeftijd leren ze nauwkeuriger en vollediger om vragen te beantwoorden, te luisteren en tegelijkertijd de gesprekspartner niet te onderbreken, niet afgeleid te worden. Kinderen moeten worden aangemoedigd om te communiceren over dingen die momenteel niet zichtbaar zijn (over gelezen boeken, bekeken films). Oudere kinderen moeten bekwaam zijn in verschillende vormen van spraaketiquette en deze gebruiken zonder eraan herinnerd te worden.
